Freelance - khái niệm nghe quen tai nhưng không phải ai cũng biết “đó là công việc gì”. Mọi người có thể đã nghe qua và từng ao ước rằng mình sẽ được làm việc tự do nhưng lại do dự không dám đánh đổi để bước ra khỏi vùng an toàn.
Nguyễn Thu Hương (sinh năm 1996) hay còn có biệt danh Hương Tecpen là một ngoại lệ. Trong khi số đông tìm kiếm công việc ổn định, có lộ trình thăng tiến rõ ràng thì cô lại liều lĩnh nghỉ việc để làm điều không một ai tin rằng có cơ hội thành công.
Trước khi trở thành một freelancer, Thu Hương đã làm Thư ký chủ tịch HĐQT và Quản lý dự án ở một công ty sản xuất kết cấu thép. Thời điểm đó, cô dành trọn tâm huyết cho công ty và công việc. Cô nàng sinh năm 96 thú nhận lúc đó bản thân còn có định hướng mục tiêu sự nghiệp là trở thành Giám đốc một nhà máy sản xuất.
Đến một thời điểm, Thu Hương tự hỏi bản thân: “Nếu mình nỗ lực nhiều năm nữa, đạt được mục tiêu đó, liệu mình có hạnh phúc không, liệu đó có phải cuộc sống thường ngày mà mình mong muốn không?” - Câu trả lời là không. Dù chưa biết sắp tới sẽ làm gì, cô gái trẻ vẫn quyết “dứt áo ra đi”.
Cô gái 9x nói: “Lúc đó, tôi thấy thế giới ngoài kia rộng lớn, trong khi vòng tròn kết nối của bản thân nếu chỉ làm việc ở một công ty trong một lĩnh vực thì có giới hạn. Nếu ở lại, không chắc mình sẽ gặp được những người cùng tần số, muốn gắn bó lâu dài, cũng như không gặp được người bạn đời mình mong muốn”.
Sau khi nghỉ việc, điều đầu tiên Hương Tecpen làm là xách ba lô 6kg hành lý bay sang Bali với suy nghĩ giản đơn “đi hết tiền rồi về tính tiếp”. Nhưng rồi trong chuyến đi ấy, cô gặp nhiều người kiếm tiền online và đi du lịch. Cơ hội này mở ra cho Thu Hương một khái niệm về cuộc sống freelance.
Trở lại Việt Nam, Thu Hương thử vào TP. HCM phỏng vấn một vài công ty, và cũng có một vài cơ hội tốt. Nhưng rồi cô quyết định chọn về nhà “ăn bám” bố mẹ vài tháng và bắt đầu con đường freelance.
Nhờ những chuyến đi, gặp những người mới, Thu Hương biết được thị trường quốc tế rất khác với thị trường Việt Nam. Cụ thể, thị trường quốc tế có nhiều mảng mà ở Việt Nam hoàn toàn không có, ví dụ như Presentation Design (Thiết kế thuyết trình). “Ở Việt Nam, chắc chẳng thể tưởng tượng nổi có thể kiếm được tiền từ những mảng thị trường như thế”, cô chia sẻ.
Lúc đó, bản thân cô chưa từng học về thiết kế đồ họa một cách bài bản. Lãnh đạo là người đã làm việc lâu năm và hiểu rõ năng lực của cô thậm chí còn khẳng định: “Anh không nghĩ em có thể thành công nếu đi theo con đường làm freelancer thiết kế”.
Là một người quyết đoán và thực tế, Thu Hương dành thời gian để nghiên cứu thị trường cũng như đánh giá năng lực của bản thân, từ đó mới đưa ra quyết tâm theo đuổi đến cùng.
Khi mới bắt đầu con đường freelance, Thu Hương ngồi trước máy tính cả 10-13 tiếng mỗi ngày. Cô dành thời gian nghiên cứu nhu cầu thị trường, các freelancer khác, học rất nhiều kỹ năng mới để “nâng cấp” bản thân.
Cũng giống như nhiều người khác, khi dấn thân vào lĩnh vực mới, cô cũng gặp phải những rủi ro. Năm đầu tiên, thu nhập không ổn định. Cô chia sẻ có giai đoạn cô gần như mất tất cả, không có gì trong tay.
Bản PowerPoint đầu tiên mang về thu nhập cho cô là một dự án trong nước, mức thù lao chỉ vỏn vẹn 90.000 đồng. Cô gái 9x gọi vui đó là “sản phẩm số 0”. Cho đến khi đã chuyển sang làm freelancer toàn thời gian, Thu Hương mới thực sự đầu tư cho các sản phẩm. Cô vẫn nhớ sản phẩm đầu tiên bán được khi làm freelancer có giá 50 USD và cần đến ba ngày để hoàn thiện.
“Thu nhập ở giai đoạn đầu đương nhiên là không ổn định, có tháng tôi kiếm được hơn 1000 USD nhưng cũng có tháng gần như không có gì”, cô nhớ lại. Sau khi đã có đà, cô bắt đầu nhận về những dự án mới với các khách hàng lớn hơn.
Một trong những dấu ấn trong sự nghiệp của cô gái sinh năm 1996 là việc hợp tác với “ông lớn” Microsoft. Thu Hương cho biết: “Để có được những dự án với Microsoft, mình phải trải qua rất nhiều quá trình sàng lọc trước khi đến được bước ký hợp đồng. Kỹ năng chuyên môn và hồ sơ mạnh là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Làm việc với các doanh nghiệp lớn, bạn cần có phong cách làm việc chuyên nghiệp, dịch vụ khách hàng tốt và quản lý thời gian để đảm bảo tiến độ công việc."
Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, làm việc cho Microsoft không quá khó khăn. “Khách hàng càng lớn thì họ lại càng chuyên nghiệp. Các yêu cầu đều rất rõ ràng, cụ thể nên quá trình triển khai dự án khá dễ dàng”, Thu Hương tiết lộ.
Hiện tại, hơn một nửa đối tác của cô là khách hàng dài hạn, trong đó Microsoft. Vì đa số là “khách quen”, nên cô hiểu cách làm việc của đối tác và luôn biết rõ lượng công việc và lượng thời gian mình cần làm cho công việc để kế hoạch thời gian, địa điểm mình cần có mạng internet để làm việc. Nhờ đó, Thu Hương có thể chủ động cho những chuyến đi khám phá của bản thân.
Ngoài ra, cô cũng làm việc với những khách hàng mới. Nhưng để đảm bảo công việc, cô chỉ nhận dự án khi dừng chân tại một điểm trong khoảng 1-2 tuần.
Ở những tháng “cao điểm”, Thu Hương sẵn sàng làm khoảng 60-80 tiếng/tháng, tương đương 20 tiếng/tuần. Do đó, thu nhập có thể chạm tới khoảng 5000 USD.
Tuy nhiên, cô gái trẻ định hướng tài chính không phải là thứ bản thân ưu tiên ở thời điểm hiện tại. Cô muốn dành nhiều thời gian cho bản thân, đi và khám phá thiên nhiên, văn hóa, con người ở nhiều vùng đất khác nhau.
Cuộc sống freelance mang đến cho cô sự tự do: Tự do lựa chọn vùng đất mình muốn sinh sống và khám phá, tự do lựa chọn thời gian làm việc cũng như những mối quan hệ xung quanh. Nhờ đó, hiện tại Thu Hương có nhiều thời gian để “rong ruổi” tại nhiều đất nước trên thế giới. Tháng 6 năm 2022, cô bay từ Việt Nam sang Nam Mỹ. Cô dành thời gian 2 tháng để khám phá Chile, 1 tháng ở Bolivia, 5 tháng ở Peru và hiện cô đang du lịch ở Ecuador.
Trên hành trình “vừa đi vừa làm”, Thu Hương “lãi” được rất nhiều trải nghiệm đáng nhớ. Cô từng ngã xe đạp ở Chile và được một gia đình bản địa giúp đỡ. Cô ở lại 3 tuần miễn phí, được nấu đồ ăn và chở đi bệnh viện thay băng vết thương. Trước lúc rời đi, những người bạn mới còn sẵn sàng lái xe 400km đưa cô đi ngắm tuyết.
Đây chỉ là một trong rất nhiều trải nghiệm của Thu Hương ở những vùng đất mới. Đồng thời, những cuộc gặp gỡ như vậy chính là động lực để cô tiếp tục hành trình khám phá thế giới.
Một trong những yếu tố quan trọng để thành công trên con đường freelance ấy là lựa chọn đúng thị trường phù hợp với bản thân mình. Quyết định làm tự do trong lĩnh vực thiết kế không phải quyết định “một sớm một chiều” mà là kết quả sau một thời gian cân đo đong đếm.
Thu Hương cho biết bản thân mạnh mảng thuyết trình trước đám đông. Cô cũng từng có hơn một năm làm đào tạo kỹ năng mềm về Kỹ năng thuyết trình. Cô cũng có sở thích trong việc thiết kế những trang PowerPoint để tăng tính sinh động và thu hút sự chú ý của khán giả, giúp khán giả tiếp thu thông tin dễ dàng hơn. Ngay cả khi làm ở công ty sản xuất kết cấu thép, cô cũng tham gia vào rất nhiều hoạt động thiết kế đồ họa và truyền thông của công ty.
Thêm nữa, Thu Hương có thế mạnh về kinh doanh. Cô biết cách một doanh nghiệp muốn giới thiệu sản phẩm/dịch vụ với khách hàng.
Cô gái 9x lưu ý: “Làm freelancer cũng giống như một doanh nghiệp thu nhỏ. Kỹ năng chuyên môn chỉ là một nửa. Một nửa còn lại là kỹ năng bán hàng, dịch vụ khách hàng, quản lý dự án và tiến độ công việc.
Và một kỹ năng quan trọng cho freelancer ấy là tự quản lý bản thân. Vì làm freelancer sẽ chẳng có ai quản lý và bảo bạn phải làm gì mỗi ngày cả. Bạn sẽ rất dễ rơi vào trạng thái nằm dài cả ngày và không muốn làm gì”.
Dù khởi đầu có chút gập ghềnh nhưng Thu Hương tự tin với khả năng thành công của mình. Lý do là bởi cô biết bản thân muốn gì và tin tưởng sẽ đạt được kết quả. Dù năm đầu tiên rất chông chênh, cô chưa bao giờ nghĩ nó là vấn đề, mà luôn cho là đó chỉ là những thử thách mà mình cần vượt qua…